Gmina wiejska Wapno

  • Herb gminy Wapno

Wójt - Maciej Kędzierski

Urząd Gminy Wapno
ul. Solna 1/3
62-120 Wapno
tel. 67 261 14 59
fax 67 261 10 19
wapno@wokiss.pl
www.wapno.pl

Gmina Wapno to najmłodsza z gmin Powiatu Wągrowieckiego. Została utworzona w lipcu 1948 r. Gmina Wapno składa się z dziewięciu sołectw: Aleksandrowa, Graboszewa, Komasina, Podolina, Ruśca, Srebrnej Góry, Stołężyna, Wapna – centrum i Wapna – południe. Gmina zajmuje powierzchnię 44,2 km2, a zamieszkuje ją około 3060 osób.

Pierwsza historyczna wzmianka o Wapnie pochodzi z 1299 r. Komes Adam z Wapna, będący członkiem orszaku księcia Władysława Łokietka, występował jako świadek w procesie toczącym się między komesem Rozalem a klasztorem w Łeknie o wieś Dębogóra.

We wsi Srebrna Góra znajduje się zespół dworski z 1799 r. (obecnie Dom Pomocy Społecznej) wraz z otaczającym go parkiem krajobrazowym oraz kościół z przełomu 1848/1849 r. Po pożarze w 1954 r. odbudowany z zachowaniem cech późno-klasycystycznych i eklektycznych. W XV w. Srebrna Góra była jeszcze miastem i na wojnę z zakonem krzyżackim w 1454 r. wystawiła jednego uzbrojonego rycerza. Głównym bogactwem naturalnym gminy jest gips i leżąca pod nim sól kamienna. Gips zalega w postaci tzw. czapy gipsowej, o grubości 170 m. Początek górnictwa datuje się na rok 1828, kiedy to ówczesny właściciel Wapna Florian Wilkoński rozpoczął metodą odkrywkową wydobywanie gipsu. Eksploatację gipsu zakończono w 1929 r. Kopalnię gipsu zlikwidowano w 1933 r.

W 1911 r. ruszyła budowa Kopalni Soli w Wapnie. Pierwsze wydobycie soli miało miejsce w 1917 r. Okres świetności kopalni przypadł na lata 1950–1965. W tym okresie Kopalnia Soli w Wapnie była największym producentem soli kamiennej w Polsce. Po sześćdziesięciu latach eksploatacji w wyniku katastrofy górniczej w sierpniu 1977 r., zakończono wydobycie soli. Kopalnia została wykreślona z rejestru przedsiębiorstw państwowych w 1998 r. Pamiątki po byłej Kopalni Soli w Wapnie zgromadzono w Izbie Pamięci zlokalizowanej w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Wapnie.

We wsi Stołężyn leżącej przy drodze powiatowej Wapno – Kcynia znajduje się park z cennym drzewostanem. Znaczna część drzew to pomniki przyrody W sąsiedztwie parku zlokalizowane są pozostałości po kaplicy rodzinnej Koernerów, właścicieli Stołężyna w latach 1860–1945.

W pobliżu drogi Wapno – Stołężyn jest stadnina koni, w której hodowane są głównie konie rasy wielkopolskiej. Gminny stadion w Wapnie jest miejscem życia sportowego i rekreacyjnego mieszkańców. Większość imprez plenerowych ma swoje miejsce na tym obiekcie. Stadion posiada krytą trybunę, zaplecze socjalne i gastronomiczne oraz hotelik.

Działały tu w latach świetności dwa teatry, kino, orkiestra górnicza. Kopalnia Soli prowadziła dwa ośrodki wczasowe. Dziś na terenie gminy zlokalizowany jest Dom Opieki Społecznej w Srebrnej Górze czy też Warsztat Terapii Zajęciowej w Wapnie. Odbywają się też coroczne edycje Biegu Trzech Króli. Tu mieszkał swego czasu pierwszy pilot Powstania Wielkopolskiego, Franciszek Jach.

Ciekawe miejsca

Srebrna Góra – miejsce urodzin piosenkarki Ireny Jarockiej. Klasycystyczny zespół dworski z końca XVII w. zbudowany dla Józefa Radzimińskiego (ok. 1792 r.). Położony na wzniesieniu, wyrównanym do kształtu prostokątnego dziedzińcka zajazdowego. Dziedziniec zamknięty od zachodu dworem, od północy i południa budynkami oficyny i spichrza, od wschodu bramą wjazdową pobudowaną w 1799 r. otoczony murem oporowym i balustradą z ok. 1925 r. Dwór, oficyna i spichlerz zbudowane na skarpach wzniesienia, wskutek różnicy poziomu od strony dziedzińca jedno-, od tyłu dwukondygnacjowe. Na zachód i południowy zachód za dworem na niskim terenie park krajobrazowy z 7 stawami i grupami starych drzew.
W roku 1981 zostaje tu usytuowany Państwowy Dom Rencistów, od grudnia 1990 r. z mocy ustawy o pomocy społecznej przemianowany na Dom Pomocy Społecznej. 26 stycznia 2018 r., na mocy podpisanej ze spadkobiercami umowy DPS stał się własnością Powiatu Wągrowieckiego.
Kościół pw. św. Mikołaja w stylu neoklasycystycznym zbudowany w latach 1848–49, zniszczony przez pożar w 1954 r., odbudowany w latach 1955–56.

Wapno – pod wsią zalega wysad solny przykryty czapą gipsową. Kopalnia gipsu istniała tu w latach 1828–1933, natomiast budowę głębinowej kopalni soli kamiennej zrealizowano w latach 1911–1917. W wyniku katastrofy górniczej w 1977 r. nastąpiło zalanie kopalni wodami podziemnymi i exodus ludności z terenu Wapna (1402 osoby). Zakład dający największą produkcję soli w Polsce (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte ubiegłego wieku) i największy dochód dla ówczesnego woj. pilskiego wykreślono z Rejestru Przedsiębiorstw Państwowych w 1998 r.

  • Kopalnia soli w Wapnie
    Kopalnia soli w Wapnie
  • Kościół pw. w. Mikołaja w Srebrnej Górze
    Kościół pw. w. Mikołaja w Srebrnej Górze
  • Urząd Gminy w Wapnie
    Urząd Gminy w Wapnie
  • Zespół dworski w Srebrnej Górze
    Zespół dworski w Srebrnej Górze

fot. Zbigniew Paulus i Przemysław Kucharski (zdjęcia lotnicze)

[obiekt mapy] Starostwo Powiatowe w Wągrowcu - lokalizacja

Dane teleadresowe

Dane kontaktowe

Starostwo Powiatowe
ul. Kościuszki 15
62-100 Wągrowiec

tel. +48 67 268 05 00
fax +48 67 262 78 88